Het getal drie speelt vanmorgen even een grote rol in wat ik ga zeggen. Op het moment dat u dit Goede Begin hoort via Radio Bloemendaal of internet, weten u en ik hoe het gegaan is in Arnhem. Daar kwam gisteren het CDA-congres bijeen. Het zal er wel woelig aan toe zijn gegaan. Indrukwekkende toespraken. Grote aarzelingen. Gewetensvragen. En uiteindelijk zal men met overgrote meerderheid akkoord zijn gegaan met wat Maxime Verhagen in al die weken uit het vuur heeft gesleept. Als een late rechtzetting van wat ooit de oude De Gaay Fortman en Jaap Boersma het jonge CDA hebben aangedaan door uit te breken naar wat toen het kabinet Den Uyl werd, zal men nu de omgekeerde beweging maken.

Maar deze zondagse column is geen politieke beschouwing. Wat mij donderdagmiddag toen ik even thuis was en televisie keek, frappeerde, was hoe drie mannen zich als vrolijke vrienden presenteerden. Daar stonden ze, ze waren eruit, waren het eens geworden en ze deden me nog het meest denken aan het Cocktail Trio. Grappige muziek, Kangaroe Eiland, Leve de man die het bier uitvond en Wie heeft de sleutel van de jukebox gezien? - dat soort liedjes. In haast elke show van de NCRV mochten ze een vrolijke duit in het zakje doen. Drie mannen die elkaar en het publiek voortdurend glimlachend aankeken. Met name Rutte en Verhagen wisten niet hoe vaak ze elkaar moesten complimenteren en op de schouders slaan, glimlachend naar elkaar en naar Wilders, die als een soort Kwak van de heren Kwek en Kwik een trio maakte.

Dit Goede Begin zou dus over drie gaan. Vandaag is het ook drie oktober, de dag na de nacht dat Leiden in 1574 ontzet werd na de belegering van de stad door de Spanjaarden. Witte brood en haring worden, zoals u weet, tot op de dag van vandaag geconsumeerd om de bevrijding te vieren. Drie was ook het aantal van de mannen die aartsvader Abraham bezochte toen hij op het heetst van de dag bij de ingang van zijn tent, bij de eiken van Mamre, zat te suffen. Hij verleende hen gastvrijheid en ontdekte toen, samen met zijn vrouw Sara, dat dit niet zomaar een bezoek was. Sara en hij moesten eraan geloven dat ze een kind zouden krijgen en de stad Sodom, ondanks de smeekbeden van Abraham, dat zij verwoest zou worden. Beroemd verhaal. Het christendom heeft er later het gelovige bewijs vandaan gehaald dat God eigenlijk een drie-eenheid is. Vader, Zoon en Geest. Behalve deze Heilige Drievuldigheid is er natuurlijk ook de trias politica. Dat is de uitdrukking voor de drievoudige macht, de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht. Het is als een kruk met drie poten. Op twee blijft hij niet staan, drie zijn er nodig opdat het werkelijk iets voorstelt, denk ook aan de statieven voor lampen, camera’s en microfoons. In bijbelverhalen is het getal drie vaak een aanduiding dat er iets bijzonders aan de hand is. Jona zat drie dagen in de vis en Jezus is ten derde dage wederom opgestaan van de doden, om het nu maar plechtig te zeggen. Samuël, de profeet, werd, toen hij nog jong was en bij de oude priester Eli in het tempeltje van Silo sliep, tot drie keer toe geroepen voor hij in de gaten kreeg dat niet Eli maar de stem van God zelf hem riep.

In veel sprookjes speelt het getal drie ook een rol. Een vader heeft drie zonen en voordat hij sterft wil hij alle drie op de proef stellen om te zien of iemand zijn erfdeel waardig is. De derde zoon is vaak het ondergeschoven kind, een domme Hans, die uiteindelijk wel met de eer gaat strijken, juist omdat hij nooit op die eer uit was. Assepoester is het derde meisje in dat vreselijke stiefgezin en in veel sprookjes is sprake van drie beproevingen. Nu daar moest ik ook allemaal, bij nader inzien, aan denken toen ik de drie vrienden, Maxime, Mark en Geert zag staan. Ze waren natuurlijk opgelucht dat ze eruit waren. Ze waren vrienden geworden, juist door de tegenslag en tegenwind. Denk aan al die bekende politici die bij voorbaat al klaar stonden met kun kritiek. De journalisten bestookten hen van dag tot dag met vervelende, lastige vragen. Negeren, elke keer maar weer vriendelijk blijven en verder lopen. En dan was er natuurlijk nog die Ab Klink die er eerst nog bijzat en toen niet meer. Dat versterkt alleen maar de onderlinge band. Ik begreep het en aanvaard de logica van deze uitslag van de verkiezingen en in feite van alles wat al sinds Pim Fortuyn eraan voorafging.

Maar toch blijf ik zitten met de vierde man. Dat is overigens ook de titel van een prachtige boek en dito verfilming van een roman van Gerard Reve, een mengeling van werkelijkheid en illusie. De vierde man is in mijn geval degene die ik sinds zijn weggaan bij de onderhandelingstafel met de drie hoofdrolspelers nauwlettend volg. Hij schreef een prachtige brief en herhaalde nadien mondeling wat hij bedoelt. Het geeft goed weer waar wij anno 2010 voor staan. Het gaat om de rol van de overheid. De overheid is in zijn christelijk-sociale traditie, een vertegenwoordiger van God, hoe gek dat tegenwoordig ook moge klinken, dient derhalve een schild voor de zwakken zijn, een schuilplaats voor wie in het maatschappelijke krachtenspel het onderspit delven en mag derhalve niet met twee monden spreken. Dat was de reden waarom Ab Klink een paar weken geleden de kat de bel aanbond en nu buitenspel staat. Voor de overheid is iedereen gelijk en daarom kan het gewoon niet bestaan dat er door een partij waarop deze nieuwe regering steunt, mensen geschoffeerd worden omwille van hun geloof. De overheid vertegenwoordigt het recht en dus gelijkberechtiging. De tijd zal leren waartoe dit allemaal leidt. Ik denk dat we de kans lopen er allemaal een stuk wijzer van te worden, het hoort bij de meervoudige crisis waarin we ons al jaren bevinden.

Hoe dit allemaal zij, vandaag is het drie oktober en als u in de gelegenheid bent, kom dan even naar de Vijverwegkerk. Daar begint om kwart over elf een dienst met niet drie, maar met vier voorgangers.

Met muziek van Grieg aan het begin (Holberg Suite) en Rachmaninoff aan het eind (einde 1e deel van zijn 2e pianoconcert). Verder hoorde muziek uit de Tempest Suite van Jean Sibelius en ‘Blees the Lord’ gezongen door de Schola Davidica uit Utrecht. Gelezen werd uit Romeinen 13: 3-4a. Het gebed kwam uit de bundel ‘Bij gelegenheid (II)’ van Sytze de Vries.